ဒုတိယ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္

ေရွးေခတ္ျမန္မာ႔အင္ပါယာ ( စြယ္စံုက်မ္း အတြဲ ၁ - စာမ်က္ႏွာ ၃၇၄ )


စာျမည္း

နိုင္ငံေရးနွင့္ ပတ္သက္ျပီး ဘုရင့္ေနာင္ရဲ့ အေမွ်ာ္အၿမင္ ႀကီးမားေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားမွာ ျမန္မာ နိုင္ငံေတာ္ အတြင္း ရွိ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳးက အျခားေသာ လူမ်ိဳးမ်ားကို လက္၀ါးႀကီး အုပ္အနိုင္က်င့္မွဳ မရွိရ ေအာင္ ညီတူတန္:တူ အခြင့္ အေရး ေပး ထားျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။

မြန္ၿမန္မာရွမ္း လူမ်ိဳးတုိ႔ ဖိုခေနာက္ဆိုင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ အားထုတ္ လွ်က္ရွိစဥ္ ကရင္နွင့္ အနြယ္တူ လူမ်ိဳးစု မ်ားသည္ယ ခုေခတ္ ကယားျပည္ မိုးျဗဲနယ္ သထံုနယ္ ေတာင္ငူနွင့္ ပဲခူးနယ္မ်ား စစ္ေတာင္းျမစ္ အေရွ့ဘက္ကမ္း ေဒသ တ ၀ိုက္ တြင္ ပ်ံ႔ နွံ့ လ်က္၄င္း ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ားသည္ စုန္မရ ေတာင္ရိုးမွ အေနာက္ရိုးမ ေတာင္တန္း တစ္ ေလွ်ာက္ သို့ ၀င္ေရာက္လွ်က္၄င္း ကခ်င္ႏွင့္အႏြယ္တူ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္ ဟူးေကာင္း ေတာင္ၾကားလမ္း မွ ၿမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ ဘက္စြန္း အရပ္ေဒသ မ်ားကို ၀င္ေရာက္ပ်ံ့ႏွ႔ံလ်က္၄င္း ရွိေနၾကသည္။

စစ္ေတာင္းျမစ္၀ွမ္း တစ္၀ိုက္တြင္ ေတာင္ငူနယ္ကို အခ်က္အၿခာ ျပဳၿပီး အင္အား စုေဆာင္း ၾက ေသာျမန္မာ လူမ်ိဳး အႀကီး အကဲမ်ားႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ဒုတိယ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ၾကီးကို စည္းလံုး သိမ္းသြင္းၿပီး ျပန္လည္ ထူေထာင္ျခင္းျပဳၾကသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ေတာင္ငူနယ္သည္ ၁၃ ရာစုခန့္ ေလာက္မွ အစျပဳ ျပီး အေျခခံေဒသ တခုျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္ မူလ တည္ေထာင္ကာစ ပုဂံမင္းဆက္ဘုရင္မ်ား လက္ေအာက္ခံ နယ္ကေလး တစ္နယ္ မွ်သာၿဖစ္ေသာ္လည္း အင္း၀မင္းဆက္ ဘုရင္မ်ား လက္ထက္သို့ ေရာက္ ရိွ ေသာအခါ ျမိဳ႔စား နယ္စား ဘုရင္ခံမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ရေသာ နယ္ႀကီးတစ္နယ္ျဖစ္လာၿပီးလွ်င္ မင္းႀကီးညို နန္း သက္တြင္ကား ေတာင္ငူ နယ္သည္ အင္း၀နွင့္ဟံသာ၀တီတို့ အၾကားတြင္ သီးျခား ကင္းလြတ္ ေသာ အာဏာ ပိုင္ ျပည္နယ္ ႀကီး တနယ္ျဖစ္ လာသည္ ပ်ဥ္းမနား ေညာင္ရမ္း ယင္းေတာ္ မိထၳီလာနွင့္ေရလြဲ ငါးခရိုင္အစ ရွိ သည္ တို့သည္လည္း မင္းႀကီးညို လက္ေအာက္ခံျမန္မာေဒသမ်ားၿဖစ္လာၾကသည္။

ဒုတိယ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ကို ျပန္လည္စည္းရံုး သိမ္းသြင္းၿခင္းၿပဳၾကေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳး ေခါင္း ေဆာင္ မ်ား သည္ ကား မင္းႀကီးညိုသားေတာ္ တပင္ေရြထီး ၁၅၃၁ မွ ၁၅၅၀ နွစ္ထိ သမက္ေတာ္ ဘုရင့္ေနာင္ေက်ာ္ထင္ေနာ္ရထာ ၁၅၅၁ မွ ၁၅၈၈ ျဖစ္ၾကသည္ ၿမန္မာရာဇ၀င္မ်ားတြင္ ေရးသား ေဖာ္ျပခ်က္အရ တပင္ေရြထီးႏွင့္ ဘုရင့္ ေနာင္ တို့သည္ ေရွးဦးစြာ မြန္ေဒသၿဖစ္ေသာ ရာမညတိုင္းကို စတင္ သိမ္းသြင္းၿခင္းၿပဳေၾကာင္း ဟံသာ၀တီနွင့္ မုတၱမ စေသာ အခ်က္အၿခာ ျမိဳ႔ၾကီးမ်ားတြင္ မြန္ုဘုရင္ႏွင့္ ျမိဳ႔စား နယ္စားမ်ားဘက္မွ ေပၚတူဂီ ေၾကး စား စစ္သား မ်ားသည္ ေခတ္မီ လက္နက္မ်ား စိန္ေျပာင္းမ်ားႏွင့္ ခုခံတိုက္ခိုက္ ျခင္းၿပဳသၿဖင့္ တပင္ေရြထီးႏွင့္ ဘုရင့္ေနာင္ တို့သည္ ခဲခဲယဥ္းယဥ္း တိုက္ခိုက္ၾကရသည္ ထို့ ေနာက္ ၄င္းရဲ့ေယာက္ဖေတာ္ ျပည္ဘုရင္ နရပတိ ရွိရာ သို့ ဆုုတ္ခြာ ထြက္ေၿပးသြားေသာ ဟံသာ၀တီဘုရင္ သုရွင္ဒကာရြတ္ပိကို လိုက္လံ တိုက္ခိုက္ ၾကရာတြင္ တပင္ ေရြထီး ႏွင့္ ဘုရင့္ေနာင္တို့သည္ ဟံသာ၀တီဘုရင္ အင္း၀ဘုရင္ ရခိုင္ဘုရင္နွင့္ ေမာရွမ္းေစာဘြားတို႔ရဲ့ စုေပါင္း ခုခံမွဳကို နွိမ္ႏွင္းေအာင္ႏိုင္လိုက္ၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ေဒသမ်ားၿဖစ္ေသာ မင္းဘူး နွင့္ၿမင္းၿခံ နယ္မ်ားအထိ ခ်ီတက္သိမ္းသြင္းေၾကာင္း တပင္ေရြထီးသည္ ပုဂံျမိဳ႔ေတာ္ေဟာင္းတြင္ ၿမန္မာဘုရင္ဟူေသာ အထိမ္းအမွတ္ၿဖင့္ နယ္စား ဘိသိက္ခံေၾကာင္း ထို့ေနာက္ အင္းနွင့္ အထက္ျမန္မာ တစ္လြားကို ဆက္လက္ သိမ္း သြင္းၿခင္း မျပဳ ေသးပဲ ေအာက္ျမန္မာနိုင္ငံ ေဒသမ်ားကို စနစ္ တက် အုပ္ခ်ဳပ္ရန္အတြက္ ေတာင္ငူမွ ဟံသာ ၀တီသုိ့ ျမိဳ့ေတာ္ ကို ေျပာင္းေရႊ့ျပီးလွ်င္ တပင္ေရြထီးသည္ မြန္ဘုရင္ အထိမ္းအမွတ္ၿဖင့္ မြန္တို႔ ဓေလ့ ထံုးစံနွင့္ အညီ ရာဇဘိသိက္ ခံေၾကာင္း စသည္ျဖင္႔ ေရး သား ထားၾကသည္။

ျမန္မာ ရာဇ၀င္မ်ားရဲ့ ေရးသား ခ်က္မ်ားကို ေလ့လာေသာအခါ ဒုတိယ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ကို စတင္ တည္ေထာင္ ေသာ အခ်ိန္တြင္ ဥေရာပတိုက္သား ေပၚတူဂီ ေၾကးစား စစ္သားမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာင္ဘက္ အရပ္ ေဒ သ မ်ား သို့ စတင္ ၀င္ေရာက္လွ်က္ ရွိေနၿပီ ဆိုေသာ အခ်က္ တစ္ ခ်က္ကို သတိျပဳ ေတြ႔ရွိရသည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ လ်က္ရွိေသာ မြန္လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ၄င္းတို့ရဲ့ အေျခခံေဒသမ်ားကို စည္းလံုးျခင္း ျပဳရာတြင္ သူ့ေခတ္နွင့္ သူ့ အခါ စစ္ တိုက္ခိုက္ျခင္းကို အေျခခံ ၀ါဒအၿဖစ္ လက္ကိုင္ျပဳထားေသာ္ ျငားလည္း သိမ္းသြင္းၿခင္းၿပဳရာတြင္ တပင္ေရြထီး နွင့္ဘုရင့္ေနာင္တို႔သည္ ယခင္ ပုဂံ မင္းဆက္ ဘုရင္ က်န္စစ္သားရဲ့ ၀ါဒအား ဆက္ခံ က်င့္ သံုးျခင္းၿပဳ သည္ ကို ေတြ႔ ရွိရသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ အခ်က္အၿခာၿမိဳ႔ေတာ္ကို ဟံသာ၀တီသို့ ေျပာင္းေရႊ႔ၿခင္း မြန္လူမ်ိဳးတို႔ရဲ့ ယဥ္ေက်း မွဳႏွင့္ဓေလ့ထံုးစံတို႔ကို မ်ားစြာ ေလးစားျခင္း မြန္လူမ်ိဳး အႀကီး အကဲမ်ား ေခါင္း ေဆာင္မ်ားကို အသိ အမွတ္ၿပဳ ခ်ီး ျမွင့္ၿခင္း စသည္မ်ားကို ေတြ႔ရွိရေလသည္။

နိုင္ငံေတာ္ရဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ လြတ္ေတာ္တို႔တြင္ ရွမ္း မြန္ နွင့္ ျမန္မာ အမွဴထမ္းမ်ားကို မွ်မွ် တ တ ခန့္အပ္လွ်က္ ေဒသေန လူမ်ိဳးမ်ား အလိုက္ မိမိတို့အႀကီးအကဲမ်ားကို ခန့္အပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေစၿခင္း စသည္မ်ား ကို ေတြ႔ရွိရေလသည္ တပင္ေရြထီး နန္းသက္အတြင္း ေမာရွမ္းဘုရင္ အင္း၀နွင့္ အထက္ ျမန္မာ တစ္လြား ကို စည္း ရုံုးသိမ္းသြင္းၿခင္း မျပဳနိုင္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အထက္ပိုင္းနွင့္ ယိုးဒယားအေရးတုိ့ ေျဖရွင္းေနခိုက္ မြန္လူမ်ိဳး အႀကီးအကဲတစ္ခ်ိဳ႔က ထၾကြပုန္ကန္ၾကၿပီးလ်င္ တပင္ေရြထီးကို လုပ္ၾကံ သတ္ျဖတ္ လိုက္ေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ တပင္ေရြထီး လုပ္ႀကံခံ ရျပီးသည့္ ေနာက္ ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ကို ဆက္လက္ထူေထာင္ရန္ တာ၀န္ သည္ ဘုရင့္ ေနာင္ ပုခံုးထက္သို့ က်ေရာက္ခဲ့သည္ ။ ဘုရင့္ေနာင္သည္ အံ့ၾသဖြယ္ရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ စြမ္းစြမ္း တမန္စြမ္းေဆာင္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္။

နိုင္ငံေရးနွင့္ ပတ္သက္ျပီး ဘုရင့္ေနာင္ရဲ့ အေျမာ္ အျမင္ ႀကီးမားေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ မ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အတြင္း ရွိ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳးက အျခားေသာလူမ်ိဳးမ်ားကို လက္၀ါးၾကီး အုပ္ အနိုင္က်င့္မွဳ မရွိရေအာင္ ညီတူ တန္းတူ အခြင့္ အေရး ေပး ထားျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာရာဇ၀င္မ်ားတြင္ တပင္ေရြထီး လုပ္ႀကံခံရျပီးေနာက္ မြန္လူမ်ိဳး အႀကီးအကဲမ်ားသည္ ပုန္ကန္ထၾကြၿပီး ဟံ သာ၀တီ မုတၱမ ပုသိမ္ ျမိဳ႔ႀကီးမ်ားကို သိမ္းယူထား ၾကေသာ ျမန္မာ လူမ်ိဳး အႀကီး အကဲ တစ္ခ်ိဳ ့ကလည္း အလားတူ ပုန္ ကန္ျခား နားကာ ျပည္ ေတာင္ငူ စေသာျမိဳ႔ၾကီးမ်ားကို သိမ္းယူ ထားၾက သည့္ အျဖစ္ အပ်က္မ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပၾကသည္ ျမန္မာႏွင့္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ားကို စည္း ရံုး သိမ္းသြင္း ၍ ေနသား တက်ျဖစ္ေအာင္ မစီမံရေသးမွီ ကစင့္ကလ်ားႏွင္႔ တနယ္တမင္း တတပ္တဗိုလ္ ျဖစ္ေတာ႔အံ့ ဆဲဆဲ အေျခအေနမွ ဘုရင့္ေနာင္သည္ အခ်ိန္ မွီၿပန္ လည္ ထိိန္း သိမ္း လိုက္ ရ သည့္အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို တခမ္း တနားနွင့္ ဖြဲ႔ႏြဲ႔ေရး သားေဖာ္ျပၾကသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္ ဘုရင့္ေနာင္သည္ ေတာင္ငူ ဟံသာ၀တီ ျပည္ စသည့္ မြန္ၿမန္မာ ေဒသ မ်ား ကို စနစ္ တက် စည္းရံုး သိမ္းသြင္း စီမံ အုပ္ ခ်ဳပ္ ျပီးေနာက္ ျမန္မာ နိုင္ငံ အလယ္ ပိုင္းျဖစ္ ေသာ ဧရာ၀တီ ျမစ္ ၀ွမ္းေဒသမ်ားမွ စေလ ပခန္း ပုဂံျမိဳ ့မ်ားကို ခ်ီတက္သိမ္းယူၿခင္းၿပဳသည္။

ထို့ ေနာက္ အင္း၀နွင့္ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ တလြားကို၄င္း တရုတ္ ျမန္မာ နယ္စပ္ရွိ ရွမ္းၿပည္နယ္မ်ား အားလံုး ကို ၄င္း ခ်ီတက္သိမ္းပိုက္သည္ သကၠရာဇ္ ၁၅၅၁ ခုနွစ္တြင္ နန္းတက္ေသာဘုရင့္ေနာင္သည္ ၁၅၅၉ ခု နွစ္ မတိုင္မီ ၈ နွစ္တာ ကာလအတြင္း ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္း ေဒသမွအပ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးကို ျပန္လည္ သိမ္းသြင္း မိရံုမွ် သာ မက ၿျမန္မာႏိုင္ငံ ျပင္ပ မဏိပူရ ကိုးရွမ္းၿပည္ ဇင္းမယ္နွင့္ လင္းဇင္း စေသာျပည္နယ္မ်ားကို ခ်ီ တက္ သိမ္း ပိုက္ ေၾကာင္းျမန္မာရာဇ၀င္မ်ားတြင္ ေတြ႔ရသည္ ဘုရင့္ ေနာင္နန္းသက္အတြင္း ယိုးဒယား နိုင္ငံသို့ နွစ္ ၾကိမ္ တိုင္မွ် ခ်ီတက္ တိုက္ခိုက္ေၾကာင္း ပထမ တစ္ႀကိမ္တြင္ ယုိးဒယားဘုရင္ရဲ့ ဆင္ျဖဴေတာ္မ်ားကို ရလို ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ ေၾကာင္း ဒုတိယ အႀကိမ္တြင္ ယုိးဒယားဘုရင္က ထၾကြ ပုန္ကန္ ေသာေၾကာင့္ ဟူျပီး ေရးသားေဖာ္ျပၾကသည္။

သို့ ရာတြင္ ထိုေရးသား ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကို ေလ့လာ ၾကည့္ေသာအခါ ယိုးဒယား ျမန္မာ စစ္ပြဲမ်ားသည္ ဆင္ျဖဴ ေတာ္ျပႆနာ အတြက္ အဓိက မဟုတ္ပဲ ၿမန္မာႏုိင္ငံ ေတာင္ဘက္တစ္လြားရွိ တနသ္ာရီ ကမ္းရိုး တန္း ေဒသ မ်ားကို အျမဲတစ္ေစ ျခိမ္းေၿခာက္ လ်က္ရွိေသာ ယိုးဒယား နိုင္ငံကို ျမန္မာ ဘုရင္ရဲ့ၾသဇာခံ အျဖစ္ သိမ္း သြင္းထား ရွိလိုၿခင္းသာၿဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႔ရွိရသည္။

က်မ္းကိုး
မင္းတရားေရြထီးႏွင္႔ဘုရင္႔ေနာင္-ကထိကဦးစိန္လြင္ေလး
ရာဇဓိရာဇ္အေရးေတာ္ပံု။ဗညားဒလ
ျမန္မာမင္းမ်ားအေရးေတာ္ပံု-အေရးေတာ္ပံု ( ၆ ) ေစာင္တြဲ
ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားအေၾကာင္း။ ေဒါ့ဗ္
အေရွ႕ေတာင္အာရွရာဇ၀င္၊ေဟာ-၁၉၅၅
ၿမန္မာ ရာဇ၀င္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)