အေနာ္ရထာ က်ိဳးပမ္းျခင္းျဖင့္ေရွ ့တန္းေရာက္လာသည့္ ေထရ၀ါဒသာသနာ

အေနာ္ ရထာ ဘုရင္ သည္ ေျမာက္ ဘက္ နွင့္ အေရွ ့ဘက္ ရွမ္း နယ္ မ်ား နွင့္ ရွမ္း လူမ်ိဳး မ်ား အား စည္း လံုး သိမ္း သြင္းၿပီး ေနာက္ ေတာင္ဘက္ ရွိ မြန္နယ္မ်ား နွင့္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ား အား ဆက္လက္ သိမ္းသြင္းျခင္းျပဳသည္။ ထို ့ေနာက္ အင္ဒို ခ်ိဳင္း နား က်ြန္း ဆြယ္ နွင့္ မာလာယု က်ြန္း ဆြယ္ႀကီး မ်ား အား စိုးပိုင္သည့္ ကေမၺာဇ နိုင္ငံ သို့ သြား ေရာက္ ခဲ့ သည္။
အ ဘယ့္ ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထို အခ်ိန္ က ကေမၺာဇနိုင္ငံ အၾကားရွိ မြန္ျပည္နယ္ နွင့္ မြန္ လူ မ်ိဳး မ်ား ၊ အ ထူး သျဖင့္ တနသ္ာရီ ကမ္း ရိုး တန္း ေဒသ အား ကေမၺာဇ ဘုရင္ မ်ား က ငွင္း တို ့၏ လက္ ေအာက္ ခံ ပဏာဆက္ျပည္နယ္ မ်ား အျဖစ္ သေဘာထား ကာ ဆက္ သြယ္ေန ေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ သည္၊ အ ေနာ္ရထာ ဘုရင္ ကေမၺာဇ နိုင္ငံ သို ့သြား ေရာက္ ခဲ့ သည္မွာ ေအာင္ ေအာင္ျမင္ျမင္ရွိခဲ့ ေၾကာင္း သိရသည္။ အ ဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ပုဂံေခတ္ တေလ်ွာက္လံုး ကေမၺာဇ ဘုရင္ မ်ား မွ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မေတြ ့ရွိ ရ ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

သို ့ေသာ္ ၁၃ ရာစုခန္ ့တြင္ တရုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္ရွိ နန္ခ်ိဳ နိုင္ငံ ပ်က္စီး၍ ထိုင္းရွမ္း လူမ်ိဳးမ်ား သည္ အင္ ဒို ခ်ိဳင္းနား က်ြန္းဆြယ္ သို ့ ၀င္ေရာက္၍ ယိုးဒယား နိုင္ငံ ထူေထာင္ ျပီး ေနာက္ ယိုးဒယား ရွမ္း မ်ား သည္ သူ တို ့ကိုယ္ သူတို ့ မြန္ခမာလူမ်ိဳး တို ့၏ အရိုက္အရာ ကို ဆက္ခံသည္ ဟုယူဆျပီး တနသ္ာရီ ကမ္းရိုးတန္း အထူး သျဖင့္ ၊ ေရး ၊ ျမိတ္ ၊ ထား၀ယ္ ေဒသမ်ား အား ျပန္လည္ ဖဲ့ယူ ရန္ၾကိုးပမ္း ေသာ ေၾကာင့္ ၊ ပုဂံေခတ္ ေနာက္ ပိုင္း ယိုးဒယား နွင့္ျမန္မာ တို ့သည္ သမိုင္း တေလ်ွာက္လံုး စစ္မက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။

အ ေနာ္ ရထာ ဘုရင္သည္ မြန္ျပည္ နယ္ နွင့္ မြန္လူမ်ိဳး တို ့အား စည္းလံုး သိမ္း သြင္းၿပီး ေနာက္ ရ ခိုင္ျပည္ ေျမာက္ ပိုင္း သို့ ဆက္ လက္ ခ်ီ တက္ သိမ္းသြင္း သည္ ၊ ထို ့ေနာက္ နိုင္ငံေရး အရ ၊ အိႏိၵယ နိုင္ငံ အာသံနွင့္ ဘဂ္လားနယ္ ရွိ ပဋိကၠရား ျပည္ အထိ အေနာ္ရထာ ဆက္ လက္ခ်ီ တက္သည္။ အဘယ့္ ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ရ ခိုင္ ေျမာက္ပိုင္း ေဒသ မ်ား အား အိႏိၵယ နိုင္ငံ အေရွ ့ဘက္ တလွြား မွ မၾကာ ခဏ ၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ ေနေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
အေနာ္ရထာ သည္ ရခိုင္ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသမ်ား အား နိုင္ငံေရး အ ရ ေလာက္ သာ စည္း လံုးသိမ္း သြင္း ျခင္းျဖစ္သည္ ပုဂံေခတ္လ တေလ်ွာက္လံုးတြင္ ရခိုင္ျပည္ သည္ မိမိတို ့ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ ခ်ဳပ္ေရး ျဖင့္ သီး ျခား လြတ္လပ္စြာ ရွိ ေနၾကျပီး ရခိုင္ လူမ်ိဳး တို ့ ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၊ စီးပြားေရး ၊ ယဥ္ေက်းမွ တို့ အား အ ေနာ္ရထာ သည္ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳခဲ့ေပ။
အေနာ္ရထာ သည္ အဖက္ဖက္ မွ စနစ္တက် စုစည္း တည္ ေထာင္ ေန စဥ္ ၾကီး မား သည့္ အေနွာင့္ အယွက္ တခု နွင့္ႀကံဳ ရေလသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ပုဂံျပည္ ၏ သမထီး ဟူ ေသာ အ ရပ္ေဒသ တြင္ တန္ခိုးၾသဇာ ၾကီးမားလ်က္ ရွိ သည့္ အရည္းႀကီး သံုးက်ိပ္ နွင့္ ေနာက္ လိုက္ တပည့္ ေျခာက္ေသာင္း ေက်ာ္ တို ့ ၏ ျပႆနာ ျဖစ္သည္။
ယင္း အရည္းၾကီး တို ့၏ ပုဂ ံျပည္သူျပည္သား မ်ား အေပၚ ၌ ဘာသာ ေရး တန္ခိုး အာဏာ လြွမ္းမိုး မွဳ သည္ အေနာ္ရထာ ၏ နိုင္ငံ ေရး တန္ခိုး အာဏာ အား ျခိမ္းေခ်ာက္ လ်က္ရွိသည္။ ပုဂံျပည္ တြင္ အေနာ္ရထာ နွင့္ အရည္းၾကီး တို ့သည္ မင္းျပိဳင္ က့ဲ သို ့ျဖစ္ေနသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ အေနာ္ရထာ သည္ ပုဂံျပည္သူျပည္သား မ်ား အေပၚ၌ တန္ခိုး အာ ဏာၾကီးမားလ်က္ ရွိ ေသာ အရည္းၾကီး တို ့ ၏ ၾသဇာအား ျဖိဳဖ်က္ နိုင္ရန္ အတြက္ မြန္ ရဟန္း ေတာ္ အရွင္ ဓမၼ ဒႆီ ဘြဲ့ခံ ရွင္အ ရဟံ အမွဴးျပဳေသာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရဟန္း ေတာ္မ်ား ကို မဟာမိတ္ျပဳခဲ့သည္။

ထို ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ဟန္းေတာ္ မ်ား ၏ အကူ အညီျဖင့္ ပုဂံျပည္သူၿပည္သား မ်ား အား သာသနာျပဳေစ ခဲ့သည္။ ပုဂံျပည္ သူျပည္သား မ်ား အ တြင္း ၌ အရည္းၾကီး တို ့၏ ၾသဇာ က်ဆင္းသည္ နွင့္ တျပိဳင္ နက္ အ တင္း အၾကပ္ လူ၀တ္ လဲလွယ္ေစခဲ့သည္။ ထို ့ေနာက္ ထို အ ရည္းၾကီး လူထြက္မ်ား အား ပုဂံျပည္ ၏ အ ေထြ ေထြ ကုန္ ထုတ္ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ကာကြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား တြင္ ေနရာခ်ထား ေၾကာင္းျမန္မာ ရာ ဇ ၀င္ မ်ား ၌ ေရး သား ေဖၚျပၾက သည္။ အေနာ္ရထာ ၏ လုပ္ေဆာင္ မွဳ သည္ အနာဂတ္ျမန္မာ နိုင္ငံ၏ ယဥ္ ေက်းမွဳ ဆိုင္ရာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မွဳ အတြက္ အေျခခံ အုတ္ျမစ္ ကို ခ်ခဲ့ျခင္း လည္းျဖစ္သည္။

ထို အရည္းၾကီး တို ့ဦးေဆာင္ လ်က္ ပုဂံျပည္ နွင့္ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ တလြွား တြင္ ရာစုနွစ္ အတန္ၾကာ အ ျမစ္ တြယ္ေနခဲ့ သည့္ ၊ ျဗဟၼဏ သာသနာ ၊ မဟာယန သာသနာ နွင့္ ထန္တရစ္၀ါဒ စသည္ တို ့ကို ေနာက္ တန္း သို ့ပို ့လ်က္ ေထရ၀ါဒ သာသနာ က ေရွ ့တန္း သို ့ တက္ လာ ခဲ့ သည္။ သို ့ရာ တြင္ ထို အရည္း ၾကီး တို့ ၏ ၾသဇာ အ ရွိန္ အ၀ါ သည္ လံုး၀ ေပ်ာက္ ကြယ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္း သြား သည္ ကား မဟုတ္ေပ ၊ ေနာက္ တန္း သို့ ေလ်ွာ က် သြားျခင္း ေလာက္ သာျဖစ္သည္။

ျမန္မာ နိုင္ငံ မ်က္ေမွာက္ ေခတ္ အထိ ျဗဟၼဏ ၊ မဟာယန ၊ မာန္ တရစ္ တန္တရစ္ စ ၊ စသည့္ ၀ါဒ မ်ား သည္ ေရာ ေထြး လ်က္ရွိ ေနတုန္းျဖစ္သည္ ကို စူးစမ္း ေလ့လာ ေတြ ့ရွိ ေနရဆဲျဖစ္သည္။
သို ့ေသာ္ ထင္ရွားသည့္ ျမေစတီ ေက်ာက္စာ အေထာက္အထားျဖင့္ အေနာ္ရထာ ဘုရင္၏ နန္းသက္ အား ၁၀၄၄ ခုနွစ္ မွ ၁၀၇၇ ခုနွစ္ အထိ ၃၃ နွစ္ ဟု သတ္မွတ္ သည္ ၊ နိုင္ငံတနိုင္ငံ ၏ သမိုင္းျဖစ္ ေပၚတိုးတက္မွဳ အတြက္ ၃၃ နွစ္ ဟူသည့္ အခ်ိန္ ကာလသည္ တိုေတာင္း သည္ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။
သို ့ေသာ္ လည္း ျမန္မာ တနိုင္ငံလံုး နွင့္ မြန္ ၊ ရွမ္း ၊ ရခိုင္ စသည့္ တို ့အား သူ ့ ေခတ္ နွင့္ သူ ့နည္း နွင့္ သူ စည္းလံုး သိမ္းသြင္း ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္း အေျခခံ အုတ္ျမစ္အား စိုက္ ထူခဲ့ ေသာ အေနာ္ ရထာ ဘု ရင္ နွင့္ ျမန္မာ လူမ်ိဳး အၾကီးအကဲ မ်ား အား အံ့ၾသၾက ရျပီး အေမ်ွာ္အျမင္ ၾကီးမားမွဳ အား ေမာ္ ကြန္း တင္ မွတ္တမ္းျပဳၾကရ မည္ျဖစ္ပါသည္။

က်မ္းကိုးျမန္မာရာဇ၀င္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)
ေရွးေဟာင္းၿမန္မာေခတ္ဦး ပုဂံ နယူးေယာက္။ ေဂ်ေဂ်ေအာ္စတင္။ ၁၉၆၉ လုစ္

မဟာ ျမန္မာရာဇ၀င္ေတာ္္ၾကီး ( ဦးကုလား )မွန္နန္းရာဇ၀င္ သံုးတြဲ